Cúng giao thừa Bính Ngọ 2026: Cách chuẩn bị mâm cúng, văn khấn chuẩn và những điều kiêng kỵ

Cúng giao thừa (còn gọi là lễ Trừ Tịch), là một lễ quan trọng của người Việt diễn ra từ 23 giờ đêm 30 Tết đến 1 giờ sáng mùng 1 Tết nhằm đánh dấu thời khắc tiễn biệt năm cũ và nghênh đón năm mới. Việc chuẩn bị một lễ cúng giao thừa tươm tất, đầy đủ mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, thần linh và mong ước về một khởi đầu năm mới tốt đẹp. Đặc biệt đối với người làm ăn kinh doanh, lễ cúng Giao Thừa càng mang ý nghĩa quan trọng, cầu mong cho một năm kinh doanh thành công, buôn may bán đắt và tài lộc dồi dào. 

Trong bài viết này, Kinh doanh cùng Aha sẽ cung cấp đến bạn hướng dẫn chi tiết cách cúng giao thừa cho năm Bính Ngọ 2026. Từ việc chọn giờ tốt, cách chuẩn bị mâm cúng, văn khấn chuẩn cho năm Bính Ngọ 2026 và các điều kiêng kỵ cần biết, giúp bạn thực hiện nghi lễ đón một năm mới hanh thông.

1. Cúng giao thừa là gì? Cúng giao thừa có ý nghĩa gì?

Cúng giao thừa (hay Lễ Trừ Tịch) là một nghi lễ truyền thống trong dịp Tết Nguyên đán diễn ra vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới nhằm tiễn vị thần cai quản năm cũ, nghênh đón vị thần mới, đồng thời bày tỏ lòng thành với gia tiên và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. 

Ý nghĩa cốt lõi của lễ Trừ Tịch là "trừ khử" những điều không may của năm cũ và "tiếp đón" vận hội mới. Đối với người Việt, đây là lúc bày tỏ lòng thành kính với trời đất, chư vị thần linh và gia tiên, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. 

Với người làm ăn kinh doanh, cúng giao thừa còn là nghi thức "mở hàng" đầu tiên của năm. Với quan niệm “đầu xuôi đuôi lọt”, việc chuẩn bị một lễ cúng trang trọng, đầy đủ thể hiện mong cầu của gia chủ về một năm buôn bán hanh thông, tài lộc dồi dào và công việc phát triển.

2. Lễ cúng giao thừa diễn ra khi nào, ở đâu?

Lễ cúng giao thừa thường diễn ra vào giờ Chính Tý, tức từ 23 giờ đêm 30 tháng Chạp (với tháng đủ) hoặc đêm 29 tháng Chạp (với tháng thiếu) đến 1 giờ sáng mùng 1 tháng Giêng. Đây được xem là thời điểm giao thoa giữa trời và đất, âm và dương, cũ và mới. Giờ tốt nhất để bắt đầu lễ cúng Giao Thừa năm Bính Ngọ 2026 là đúng 23h giờ ngày 30 Tết (đúng giờ Tý).

Lễ cúng giao thừa chuẩn truyền thống được thực hiện cả ngoài trời và trong nhà với ý nghĩa riêng: 

• Lễ cúng ngoài trời: Thường được thực hiện ở sân trước nhà, ban công, hoặc một vị trí trang trọng, sạch sẽ ngoài trời, dùng để cúng chư vị thần linh, đặc biệt là quan Hành khiển (vị thần cai quản năm mới) và thể hiện lòng thành kính với trời đất. 
• Lễ cúng trong nhà: Thường diễn ra ở nơi thờ gia tiên nhằm báo cáo với tổ tiên về một năm đã qua, đồng thời mời ông bà, tổ tiên về sum vầy, đón Tết cùng con cháu và cầu mong sự phù hộ cho gia đình trong năm mới.

3. Mâm cỗ cúng giao thừa gồm những lễ vật gì?

Tùy vào văn hóa vùng miền và điều kiện kinh tế, gia chủ có thể chuẩn bị lễ vật phù hợp. Dưới đây là những lễ vật cơ bản cho hai mâm cúng ngoài trời và trong nhà:

• Mâm cúng ngoài trời (Cúng thần linh): Mâm cúng này thường là lễ mặn, đặt trên một chiếc bàn trải vải sạch, hướng ra cổng chính nhà. 10 lễ vật cơ bản bao gồm:
  • Gà trống luộc nguyên con(bày đẹp, tượng trưng cho sự khỏe mạnh, tinh anh).
  • Bánh chưng (hoặc bánh tét tuỳ địa phương).
  • Một đĩa xôi (xôi gấc hoặc xôi đỗ tượng trưng cho sự no đủ).
  • Trầu cau (đã têm).
  • Rượu, trà, nước lọc.
  • Một đĩa ngũ quả (tượng trưng cho Ngũ hành hoặc cầu mong Cầu-Sung-Vừa-Đủ-Xài).
  • Hoa tươi (thường là hoa cúc, hoa lay ơn).
  • Hương và nến hoặc đèn dầu.
  • Một bát gạo, một bát muối.
  • Vàng mã (bộ mũ áo, hia, tiền vàng cúng quan Hành khiển).
• Mâm cúng trong nhà (Cúng gia tiên): Mâm cúng này là mâm cỗ mặn hoặc chay, tùy theo truyền thống gia đình, được bày trang trọng trên bàn thờ chính. 10 lễ vật phổ biến gồm:
  • Bánh chưng (hoặc bánh tét).
  • Gà luộc nguyên con (có thể là gà trống hoặc gà mái tơ).
  • Các món mặn truyền thống ngày Tết (canh măng, nem rán, giò lụa, xào thập cẩm… tuỳ vùng miền).
  • Xôi gấc.
  • Một mâm ngũ quả.
  • Một bình hoa tươi 
  • Một đĩa trầu cau.
  • Vài chén rượu hoặc trà.
  • Vàng mã, tiền âm phủ cho ông bà gia tiên
  • Hương, đèn nến.

4. Cách cúng giao thừa chuẩn theo nghi thức truyền thống

Để lễ cúng giao thừa diễn ra trang trọng và đúng nghi thức, gia chủ cần thực hiện theo trình tự sau đây:

• Chuẩn bị: Trước giờ Tý, gia chủ (thường là người đàn ông trụ cột trong gia đình) tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo trang nghiêm. Gia chủ có thể súc miệng bằng rượu thơm để thanh tịnh thân khẩu trước khi hành lễ. Kiểm tra lại hai mâm cúng ngoài trời và trong nhà, đảm bảo đầy đủ lễ vật. Sau đó, thắp đèn, nến và hương.
• Hành lễ: Đúng giờ Tý (bắt đầu từ 23 giờ), gia chủ tiến hành cúng mâm ngoài trời trước để tiễn các vị thần năm cũ (Cựu niên Hành khiển, Cựu Hành binh chi thần, Cựu Phán quan) và nghênh đón các vị thần năm mới (Tân niên Hành khiển). Gia chủ châm hương, vái lạy và đọc bài văn khấn ngoài trời.
• Hoàn tất: Sau khi hoàn tất lễ cúng ngoài trời (hương tàn khoảng 2/3), gia chủ tiếp tục vào nhà để thực hiện lễ cúng gia tiên. Gia chủ thắp hương lên bàn thờ tổ tiên, thần linh trong gia đình và đọc bài văn khấn trong nhà, mời ông bà về ăn Tết cùng con cháu.

5. Mẫu văn khấn cúng giao thừa cho năm Bính Ngọ 2026

Sau đây là 2 bài văn khấn cúng giao thừa năm Bính Ngọ 2026 chuẩn dành cho lễ cúng ngoài trời và lễ cúng trong nhà.

5.1 Văn khấn cúng giao thừa ngoài trời năm Bính Ngọ

Các gia chủ, đặc biệt là những người làm ăn kinh doanh, có thể sử dụng bài văn khấn cúng giao thừa ngoài trời này để bày tỏ lòng thành kính với chư vị thần linh, cầu mong năm mới Bính Ngọ 2026 mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, và việc kinh doanh được hanh thông, phát đạt.

Nội dung bài văn khấn như sau:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần.

Kính lạy các Ngài Cựu niên Đương cai Hành Khiển, Đương cảnh Thành Hoàng, các vị Thổ Địa, Táo Quân.

Kính lạy các Ngài Tân niên Đương cai Hành Khiển: ……… [Tên vị Quan Hành Khiển năm Bính Ngọ]

Kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, Thần linh bản xứ.

Tín chủ (chúng) con là: ..................................................... 

Ngụ tại: ............................................................................

Giờ phút Giao thừa vừa tới, năm cũ Ất Tỵ đã qua, đón mừng năm mới Bính Ngọ sắp đến.

Hôm nay, nhân buổi Giao thừa, Tín chủ con thành tâm sắm sanh hương hoa, đèn nến, quả cau lá trầu, trà rượu, bánh kẹo, lễ vật (nếu có mâm lễ mặn thì đọc: xôi gà, chân giò...), dâng lên trước án.

Chúng con thành tâm kính lễ:

Cung tiễn Ngài Cựu niên Hành Khiển năm Ất Tỵ, mãn nhiệm kỳ lui về Thiên đình.

Cung nghênh Ngài Tân niên Đương cai Hành Khiển năm Bính Ngọ, quang lâm hạ giới, nhận nhiệm vụ cai quản nhân gian.

Chúng con cũng xin kính mời các vị Tôn Thần, Thần linh bản xứ, Ngài Bản cảnh Thành Hoàng, Ngài Thổ Địa, Thổ Công, Táo Quân, Long Mạch... giáng lâm án tiền, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin các Ngài phù hộ độ trì cho Tín chủ chúng con cùng toàn thể gia quyến bước sang năm mới Bính Ngọ:

Bách bệnh tiêu tán, vạn sự hanh thông. Tài lộc dồi dào, gia đạo hưng long. Phúc thọ miên trường, an khang thịnh vượng.

Cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.

Chúng con lòng thành kính tạ, cúi xin chư vị Tôn Thần chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi khấn xong, vái 3 vái. Đợi hương tàn khoảng 1/3 hoặc 1/2 thì hóa vàng mã và lễ tạ.

Lưu ý: Theo quan niệm dân gian, mỗi năm có một vị Quan Hành Khiển khác nhau, thường được tra cứu trong sách lịch vạn niên. Tên vị Quan Hành Khiến năm Bính Ngọ là Tần Vương Hành khiển. 

Nếu không rõ tên cụ thể, có thể khấn chung là "Ngài Đương niên Hành Khiển Quan, cùng các vị Phán quan, Binh tướng".

5.2 Văn khấn cúng giao thừa trong nhà năm Bính Ngọ

Bài khấn cúng giao thừa trong nhà sau đây dùng cho lễ cúng gia tiên tại bàn thờ trong nhà, thể hiện lòng hiếu thảo, sự tưởng nhớ của con cháu đối với ông bà tổ tiên và các vị thần linh cai quản trong nhà (Thổ Công, Táo Quân...).

Nội dung bài văn khấn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Các Ngài Thần linh Thổ Công, Táo Quân, Thần Tài, vị tiền bản xứ.
• Kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ.
• Kính lạy Cửu huyền thất tổ, nội ngoại chư vị Tiên linh.

Tín chủ (chúng) con là: ..................................................... 

Ngụ tại: ............................................................................

Hôm nay, nhân Giao thừa tiễn năm cũ Ất Tỵ, đón năm mới Bính Ngọ. Toàn gia chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa, trà quả, mâm cỗ cúng tất niên, dâng lên trước án.

Kính mời các Ngài Thần linh bản gia, Thổ Công, Táo Quân lai lâm chứng giám.

Chúng con thành tâm kính mời các Cụ Cửu huyền thất tổ, các Cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em (những người đã khuất...) nội ngoại Tiên linh, cúi xin thương xót con cháu, giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, về vui hưởng Tết cùng con cháu.

Cúi xin các Ngài và chư vị Gia tiên phù hộ độ trì cho toàn gia chúng con bước sang năm mới Bính Ngọ 2026:

Mạnh khỏe dồi dào, bình an vô sự. Làm ăn phát đạt, tấn tài tấn lộc. Gia đình hòa thuận, con cháu thảo hiền.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

(Vái 3 vái).

6. 5 điều lưu ý và kiêng kỵ khi cúng giao thừa

Để buổi lễ diễn ra suôn sẻ, trọn vẹn ý nghĩa, gia chủ nên lưu ý 5 điều sau để tránh phạm phải những điều không hay ảnh hưởng đến vận khí năm mới:

• Thái độ và tác phong lúc làm lễ: Gia chủ khi hành lễ phải giữ thân tâm thanh tịnh, ăn mặc chỉnh tề, nghiêm túc. Trong lúc hành lễ, gia đình nên giữ không khí trang nghiêm, tránh to tiếng, cãi vã, cười đùa lớn tiếng.
• Khi chuẩn bị mâm cỗ: Mâm cúng không nhất thiết phải cầu kỳ nhưng phải sạch sẽ, tươi mới. Gà cúng giao thừa ngoài trời bắt buộc phải là gà trống tơ, tượng trưng cho sự khỏe mạnh và khởi đầu mới.
• Trình tự làm lễ cúng: Cúng ngoài trời trước, cúng trong nhà sau. Đây là trình tự không thể thay đổi, thể hiện sự kính trọng "Thiên - Địa" trước rồi mới đến "Nhân" (gia tiên).
• Muối và gạo sau lễ cúng: Sau khi cúng, có thể giữ lại một ít muối và gạo cho vào một hũ nhỏ và đặt ở góc bàn thờ để cầu may mắn. Số còn lại có thể đem rải ra ngoài sân, ngoài ngõ hoặc quanh nhà để xua đuổi tà khí và xui xẻo (tuyệt đối không rải vào trong nhà).
• Kiêng kỵ rơi vỡ đồ đạc: Kiêng kỵ làm rơi vỡ đồ đạc trong lễ cúng vì quan niệm dân gian cho rằng đây là điềm báo của sự chia ly, đổ vỡ trong năm mới.

7. Câu hỏi thường gặp khi cúng giao thừa

Cúng giao thừa nên quay về hướng nào?

Khi cúng giao thừa ngoài trời, gia chủ nên quay về hướng Bắc để cúng Thượng Đế hoặc quay về hướng Đông Nam để cầu của cải, tài lộc. Ngoài ra, có thể dựa vào tuổi và mệnh của gia chủ để chọn hướng cúng phù hợp.

Gạo, muối sau khi cúng giao thừa xong thì phải làm gì?

Tùy từng gia đình, vùng miền và quan niệm tâm linh, gạo và muối cúng có thể đem rắc trước sân, ngoài ngõ hoặc quanh nhà với ý muốn xua đuổi điều xui xẻo. Một số nơi có tục giữ muối và gạo trong một hũ nhỏ đặt trên bàn thờ như một cách "giữ lộc" trong nhà. 

Ở chung cư nên đặt mâm cúng giao thừa ở đâu thích hợp?

Nếu không có không gian rộng rãi, bạn có thể đặt mâm cúng ngoài trời ở ban công hoặc tốt nhất là mang lễ vật xuống sân chung cư để cúng, vì đây là nơi có không gian trời đất. Mâm cúng trong nhà nên đặt ở nên sạch sẽ, trang trọng, tránh nơi ẩm thấp hoặc gần bếp, nhà vệ sinh.

Cúng giao thừa xong phải làm gì?

Sau khi hương tàn (khoảng 2/3 nén hương), gia chủ vái lạy tạ lễ, sau đó hóa vàng mã. Lễ vật cúng ngoài trời (muối, gạo) nên giữ lại một ít. Sau đó, gia đình tiến hành lễ cúng gia tiên trong nhà. Khi cả hai lễ cúng hoàn tất, gia đình có thể quây quần "phá cỗ", thụ lộc đầu năm. Một số gia đình có tục "xuất hành" hoặc "hái lộc" ngay sau lễ cúng để cầu may.

Bài viết đã hướng dẫn chi tiết về ý nghĩa, thời gian, cách chuẩn bị mâm cỗ, trình tự hành lễ, 2 bài văn khấn và 5 điều cần lưu ý khi cúng giao thừa. Việc chuẩn bị một lễ cúng giao thừa Bính Ngọ 2026 chu đáo, đúng nghi thức không chỉ là gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Đặc biệt đối với những người làm ăn kinh doanh, một khởi đầu năm mới trang trọng, thành tâm sẽ góp phần mang lại niềm tin về một năm mới thuận lợi, tài lộc dồi dào. Để tìm hiểu thêm về các nghi thức và phong tục khác trong kinh doanh, mời bạn tiếp tục theo dõi các bài viết trên blog của Kinh doanh cùng Aha.